पुणे : भूगाव ग्रामपंचायतीने आपल्या कार्यक्षेत्रातील राम नदीचे प्रदूषण रोखण्यासाठी सांडपाणी प्रक्रिया केंद्र (STP) उभारण्याचा निर्णय घेतला आहे. या प्रकल्पाला पुणे महानगरपालिकेचीही मान्यता मिळाली आहे. मात्र, एसटीपी उभारणीसाठी आर्थिक मदतीची आवश्यकता असल्याने CSR निधीच्या माध्यमातून सहाय्य मिळवण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.
राम नदी : अतिक्रमण आणि प्रदूषणाचा वाढता धोका
राम नदी भुकूमपासून बावधनमार्गे सुतारवाडी व पाषाणपर्यंत वाहते. मात्र, अतिक्रमणामुळे नदीचे स्वरूप पूर्णपणे बदलले आहे. भूगाव येथे नदीचा ओढा झाला असून, बावधन येथे तिचे नाल्यात रूपांतर झाले आहे. मूळ १०० फूट रुंद असलेल्या नदीची रुंदी आता फक्त २० फूट उरली आहे. अनेक ठिकाणी नदीपात्रापासून १५ मीटर सेटबॅक नियमांचे उल्लंघन करून बांधकामे केली जात आहेत.
सांडपाणी आणि कचऱ्यामुळे नदीचे मोठे प्रदूषण
भूगाव आणि बावधन परिसरातील गृहनिर्माण प्रकल्प व अन्य ठिकाणांहून निघणारे सांडपाणी प्रक्रिया न करता थेट नदीत सोडले जाते. यामुळे नदीच्या पाण्याची गुणवत्ता अत्यंत खालावली आहे. तसेच, कचऱ्याची मोठ्या प्रमाणावर विल्हेवाट नदीतच लावली जाते. या समस्यांवर तोडगा काढण्यासाठी स्थानिक नागरिक आणि सामाजिक कार्यकर्ते सातत्याने प्रयत्नशील आहेत.
सामाजिक कार्यकर्त्यांचा संघर्ष आणि ग्रामपंचायतीची पुढाकार
सामाजिक कार्यकर्ते कृणाल घारे यांनी न्यायालयात धाव घेत सातत्याने प्रशासनाला नदी प्रदूषणाच्या समस्येकडे लक्ष वेधण्यास भाग पाडले. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे अखेर भूगाव ग्रामपंचायतीने नदीकाठी एसटीपी उभारण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा प्रकल्प यशस्वी झाला, तर १९ किलोमीटर लांबीची राम नदी स्वच्छ आणि सुंदर राहण्यास मदत होईल.
पुणे महापालिकेचा पाठिंबा, पण निधीची अडचण
पुणे महानगरपालिकेने भूगावच्या सांडपाण्यासाठी बावधन येथील एसटीपीशी जोडणी करण्यास मान्यता दिली आहे. मात्र, ही जोडणी करण्यासाठी भूगाव ग्रामपंचायतीला मोठा खर्च करावा लागणार आहे. ग्रामपंचायतीकडे हा निधी उपलब्ध नसल्याने CSR फंडातून आर्थिक मदत मिळावी, यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत.
राम नदी स्वच्छता अभियान : पुढील दिशा
एसटीपी उभारण्यासाठी ४५ लाख रुपयांचा खर्च अपेक्षित आहे. हा प्रकल्प पूर्ण झाल्यास नदीत जाणारे सांडपाणी प्रक्रियेसाठी वळवले जाईल, ज्यामुळे नदी स्वच्छ राहील. या उपक्रमाला उद्योग समूह आणि सामाजिक संस्थांकडून CSR निधी मिळाल्यास लवकरच कामाला गती मिळेल.